Arama Sonuçları

Sözcükte Anlam Türkçede her kelimenin bir veya birden fazla anlamı bulunabilir. Bu anlamlar, kelimenin kullanıldığı bağlama göre değişebilir. Sözcüklerin anlamını doğru bir şekilde kavrayabilmek için, kelimenin gerçek anlamını, mecaz anlamını, terimsel anlamını ve anlam ilişkilerini iyi bilmek gerekir. (Konu özeti sayfanın altında tabloda verilmiştir.) Sözcüğün Anlam Özellikleri Gerçek Anlam : Bir kelimenin sözlük anlamıdır ve genellikle en yaygın anlamıdır. Kelimenin gerçek anlamı, cümledeki kullanımına göre değişmez. Örnekler : Ev : İnsanların içinde yaşadığı yapı. Beyaz : Renklerden biri, ışığı yansıtan renk. Gölge : Bir cismin ışığı geçirmemesi sonucu oluşan karanlık alan. Mecaz Anlam : Bir kelimenin gerçek anlamının dışında, benzetmeler veya çağrışımlar yoluyla kazandığı anlamdır. Örnekler : Gözbebeği : Gerçek anlamında gözün merkezi, mecaz anlamda ise çok sevilen, değer verilen kişi. Köprü kurmak : İki insan arasında ilişki veya iletişim sağlamak. Yıldız gibi parlamak : Çok başarılı olmak, dikkat çekmek. Terimsel Anlam : Belirli bir bilim dalında kullanılan, o alana özgü anlamlardır. Bu anlamlar, kelimenin gerçek anlamından farklıdır. Örnekler : Alan  (matematik): Yüzey ölçüsü. Alan  (genel): Çevre veya bölge. Çekirdek  (fizik): Atomun merkezindeki yoğun bölge. Dönüşüm  (kimya): Bir maddenin bir halden diğerine geçmesi. Sözcükte Anlam Olayları Bu olaylar, kelimenin anlamının bağlama göre nasıl değişebileceğini gösterir. Benzetme (Teşbih) : Bir kelimenin başka bir kelimeyle benzerliğinden yola çıkarak anlam kazanmasıdır. Örnekler : Gözleri elmas gibi parlak  (Burada gözlerin parlaklığı elmasla benzetilmiştir). Gönlü deniz gibi geniş  (Gönül genişliği, denizle benzetilmiştir). Yelkenleri su gibi doldu  (Burada bir şeyin hızlıca ilerlemesi denizle benzetilmiştir). Eğretileme (İstiare) : Bir kelimenin, benzetme yoluyla ancak benzetme sözcükleri kullanılmadan anlam değiştirmesidir. Örnekler : Kuşların kanatlarında özgürlük vardı  (Burada özgürlük, kuşların uçabilmesiyle anlatılmaktadır). Sözleri ok gibi keskin  (Burada keskinlik, ok ile anlatılmıştır). Yolun sonunda ışık var  (Işık, umut veya çözüm olarak anlatılmak istenmiştir). Kişileştirme (Teşhis) : İnsan özelliklerinin, cansız varlıklara veya soyut kavramlara yüklenmesidir. Örnekler : Rüzgarın fısıldayan sesi  (Rüzgar insana benzetilmiş, sanki konuşuyormuş gibi betimlenmiştir). Gök gürlüyor  (Gök, ses çıkaran bir varlık gibi gösterilmiştir). Zaman hızlıca koşuyor  (Zaman insan gibi hareket eder gibi betimlenmiştir). Kinaye (Değinmece) : Bir kelimenin ya da ifadenin, gerçek anlamının dışında bir anlamda kullanılmasıdır. Örnekler : Herkesin konuştuğu bir ortamda susmak cesaret ister  (Burada "susmak", cesaretin bir göstergesi olarak kullanılmıştır). Bunu bana nasıl söyledin?  (Burada kullanılan "nasıl" ifadesi, aslında olumsuz bir anlam taşır). Çok sıkıldım, gel işimi yap  (Buradaki "sıkılmak" kelimesi, anlam değişikliği ile kullanılmıştır). Mecazımürsel (Ad Aktarması) : Bir kelimenin, başka bir kelimenin yerine kullanılmasıdır. Örnekler : Türk Bayrağı'nın dalgalanması  (Türk Bayrağı, Türk milletini temsil etmektedir). Koca koca binalar inşa edildi  (Burada büyük kelimesi, sadece fiziksel büyüklüğü anlatır). Atatürk’ün izinden gitmek  (Atatürk’ün ismi, onun fikirleriyle bağlantılı olarak kullanılmıştır). Dokundurma (Tariz) : Sözde olumlu, anlamda ise olumsuz bir ifadeyle yapılan anlam kaymasıdır. Örnekler : Aferin, gerçekten çok iyi yaptın!  (Burada "aferin" kelimesi, aslında alaylı bir anlam taşır). Bunu harika yapmışsın!  (Bu da, aslında olumsuz bir anlam içeriyor olabilir). Ne kadar güzel bir hata!  (Buradaki "güzel" kelimesi, olumsuz bir anlam içerir). Mübalağa (Abartma) : Bir şeyin aşırı biçimde vurgulanmasıdır. Örnekler : Bir saatte dünyanın etrafını dolaştım . O kadar hızlıydı ki, gözden kayboldu . Köprüde kilometrelerce sıra vardı . Dolaylama : Bir şeyi doğrudan ifade etmek yerine, uzun bir açıklama ile anlatmaktır. Örnekler : Anadolu'nun incisi  (Konya’yı anlatan bir dolaylama). Yeşilçam’ın unutulmaz ismi  (Kemal Sunal’ı anlatan bir dolaylama). Gökkuşağının yedi rengi  (Renkleri anlatan bir dolaylama). Güzel Adlandırma : Bir varlığın hoş bir şekilde adlandırılmasıdır. Örnekler : Beyaz perde  (Sinema perdesi). Kırmızı halı  (Önemli bir olayda yürüyen kişileri karşılama yolu). Gecenin büyüsü  (Geceyi daha estetik bir şekilde anlatma). Sözcükler Arası Anlam İlişkileri Eş - Yakın Anlamlı Sözcükler : Aynı veya benzer anlamları taşıyan kelimelerdir. Örnekler : Güzel - Hoş Hızlı - Çabuk Büyük - Devasa Küçük - Minik Karşıt (Zıt) Anlamlı Sözcükler : Bir kelimenin zıt anlamını taşıyan kelimelerdir. Örnekler : Büyük - Küçük Sıcak - Soğuk İyi - Kötü Yüksek - Alçak Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler : Aynı sesle telaffuz edilen ancak farklı anlamlar taşıyan kelimelerdir. Örnekler : Kan  (vücut sıvısı) - Kan  (öz kardeş) Göz  (görme organı) - Göz  (yüzey) Baba  (erkek ebeveyn) - Baba  (büyük hayvan) Somut - Soyut Anlamlı Sözcükler : Somut kelimeler gözle görülüp elle tutulabilen şeyleri ifade ederken, soyut kelimeler duyguları, düşünceleri veya kavramları ifade eder. Örnekler : Kitap  (somut), Aşk  (soyut) Masa  (somut), Özgürlük  (soyut) Ev  (somut), Hüzün  (soyut) Nitel-Nicel Anlamlı Sözcükler : Nitel anlamlar bir şeyin özelliğini belirtirken, nicel anlamlar bir şeyin miktarını ifade eder. Örnekler : Büyük  (nitel), Bir  (nicel) Güzel  (nitel), Çok  (nicel) Kısa  (nitel), Birlikte  (nicel) Genel-Özel Anlamlı Sözcükler : Genel anlamdaki bir kelime, özel anlamdaki bir kelimenin alt dalını oluşturur. Örnekler : Hayvan  (genel), Köpek  (özel) Meyve  (genel), Elma  (özel) Araç  (genel), Araba  (özel) Yansıma Sözcükler : Doğada duyulan seslerin kelimelere dönüşmesidir. Örnekler : Cızırdamak Vınlamak Tıngırdamak Kalıplaşmış Söz Öbekleri İkilemeler : İki kelimenin bir araya gelerek anlamı pekiştirmesiyle oluşan yapılardır. Örnekler : Güle oynaya Hızlıca çabucak Bir yandan Yavaşça usulca Pekiştirmeler : Bir kelimenin anlamını daha güçlü ifade etmek için kullanılan yapılar. Örnekler : Kocaman gözler Devasa binalar Süper güzel Deyimler : Bir anlamı kelimeler birleşimiyle ifade eden sabit ifadelerdir. Örnekler : Göz var nizam var Ayağını yorganına göre uzat El elden üstündür Atasözleri : Türk milletinin tecrübelerinden çıkarılan, kısa ve özlü öğütlerdir. Örnekler : Ne ekersen, onu biçersin Az kazanan çok kazanır Ağaç yaşken eğilir Kalıplaşmamış Söz Öbekleri : Henüz halk arasında yaygınlaşmamış, ancak zamanla kalıplaşacak ifadeler. Örnekler : Kafayı yemek Çıkmaz sokağa girmek Elinden geleni yapmak Aşağıdaki tablodan sözcükte anlam konusunun özet haline de ulaşabilirsiniz. Sözcükte Anlam Özellikleri ve Olayları Tablosu Kavram Açıklama Örnekler Gerçek Anlam Bir kelimenin sözlük anlamıdır, genellikle en yaygın anlamıdır. Ev : İnsanların içinde yaşadığı yapı. Beyaz : Işığı yansıtan renk. Gölge : Bir cismin ışığı geçirmemesi sonucu oluşan karanlık alan. Mecaz Anlam Bir kelimenin, gerçek anlamı dışında benzetmeler veya çağrışımlar yoluyla kazandığı anlamdır. Gözbebeği : Çok sevilen, değer verilen kişi. Köprü kurmak : İnsanlar arasında ilişki kurmak. Yıldız gibi parlamak : Çok başarılı olmak. Terimsel Anlam Belirli bir bilim dalında kullanılan, o alana özgü anlamlardır. Çekirdek : Atomun merkezi. Dönüşüm : Kimyada bir maddenin bir halden diğerine geçmesi. Alan : Matematikte yüzey ölçüsü. Benzetme (Teşbih) Bir kelimenin başka bir kelimeyle benzerliğinden yola çıkarak anlam kazanmasıdır. Gözleri elmas gibi parlak . Gönlü deniz gibi geniş . Yelkenleri su gibi doldu . Eğretileme (İstiare) Bir kelimenin, benzetme yoluyla ancak benzetme sözcükleri kullanılmadan anlam değiştirmesidir. Kuşların kanatlarında özgürlük vardı . Sözleri ok gibi keskin . Yolun sonunda ışık var . Kişileştirme (Teşhis) İnsan özelliklerinin cansız varlıklara veya soyut kavramlara yüklenmesidir. Rüzgarın fısıldayan sesi . Gök gürlüyor . Zaman hızlıca koşuyor . Kinaye (Değinmece) Sözde olumlu, anlamda ise olumsuz bir ifadeyle yapılan anlam kaymasıdır. Herkesin konuştuğu bir ortamda susmak cesaret ister . Bunu harika yapmışsın! . Ne kadar güzel bir hata! . Mecazımürsel (Ad Aktarması) Bir kelimenin, başka bir kelimenin yerine kullanılmasıdır. Türk Bayrağı'nın dalgalanması . Atatürk’ün izinden gitmek . Koca koca binalar inşa edildi . Dokundurma (Tariz) Sözde olumlu, anlamda ise olumsuz bir ifadeyle yapılan anlam kaymasıdır. Aferin, gerçekten çok iyi yaptın! . Bunu harika yapmışsın! . Çok sıkıldım, gel işimi yap . Mübalağa (Abartma) Bir şeyin aşırı biçimde vurgulanmasıdır. Bir saatte dünyanın etrafını dolaştım . O kadar hızlıydı ki, gözden kayboldu . Köprüde kilometrelerce sıra vardı . Dolaylama Bir şeyi doğrudan ifade etmek yerine, uzun bir açıklama ile anlatmaktır. Anadolu'nun incisi . Yeşilçam’ın unutulmaz ismi . Gökkuşağının yedi rengi . Güzel Adlandırma Bir varlığın hoş bir şekilde adlandırılmasıdır. Beyaz perde  (sinema perdesi). Kırmızı halı  (özel günlerde kullanılan halı). Gecenin büyüsü  (geceyi anlatma). Eş - Yakın Anlamlı Sözcükler Aynı veya benzer anlamları taşıyan kelimelerdir. Güzel - Hoş . Hızlı - Çabuk . Büyük - Devasa . Küçük - Minik . Karşıt (Zıt) Anlamlı Sözcükler Bir kelimenin zıt anlamını taşıyan kelimelerdir. Büyük - Küçük . Sıcak - Soğuk . İyi - Kötü . Yüksek - Alçak . Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler Aynı sesle telaffuz edilen ancak farklı anlamlar taşıyan kelimelerdir. Kan  (vücut sıvısı) - Kan  (öz kardeş). Göz  (görme organı) - Göz  (yüzey). Baba  (erkek ebeveyn) - Baba  (büyük hayvan). Somut - Soyut Anlamlı Sözcükler Somut kelimeler gözle görülüp elle tutulabilen şeyleri ifade ederken, soyut kelimeler duyguları, düşünceleri veya kavramları ifade eder. Kitap  (somut) - Aşk  (soyut). Masa  (somut) - Özgürlük  (soyut). Ev  (somut) - Hüzün  (soyut). Nitel-Nicel Anlamlı Sözcükler Nitel anlamlar bir şeyin özelliğini belirtirken, nicel anlamlar bir şeyin miktarını ifade eder. Büyük  (nitel) - Bir  (nicel). Güzel  (nitel) - Çok  (nicel). Kısa  (nitel) - Birlikte  (nicel). Genel-Özel Anlamlı Sözcükler Genel anlamdaki bir kelime, özel anlamdaki bir kelimenin alt dalını oluşturur. Hayvan  (genel) - Köpek  (özel). Meyve  (genel) - Elma  (özel). Araç  (genel) - Araba  (özel). Yansıma Sözcükler Doğada duyulan seslerin kelimelere dönüşmesidir. Cızırdamak , Vınlamak , Tıngırdamak . Bu konu anlatımı ve tablo, Sözcükte Anlam  başlığını kapsamlı bir şekilde açıklamaktadır. Konuyu pekiştirmek için testler kısmından Sözcükte Anlam konu testini çözebilirsiniz.

Cümlede Anlam Cümlenin Yorumu Cümledeki anlam, sözcüklerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. Bu anlam, cümlenin bağlamına göre farklı şekillerde yorumlanabilir. Cümlenin yorumu, sözcüklerin, dil bilgisi kurallarının ve bağlamın bir birleşimidir. Cümlenin İletisi Cümlede iletilen mesaj ya da anlam, dilin işlevini yerine getiren öğelerdir. İleti, bir düşünce, duygu veya bilgiyi dinleyici ya da okuyucuya aktarır. Cümledeki ileti, kimi zaman açık, kimi zaman ise örtük olabilir. Cümleden Çıkarılacak Kesin Yargı Cümlede verilen bilgi ve kullanılan dil unsurları doğrultusunda kesin bir yargıya varılabilir. Bu yargı, cümlenin anlamını net bir şekilde ortaya koyar. Cümlede Vurgu Vurgu, cümlenin anlamını güçlendiren ya da özel olarak dikkat çeken bir öğedir. Vurgu, anlamı değiştirebilir ve farklı yorumlar oluşturabilir. Vurgu, kelimelerin söylenişine, sırasına ya da noktalama işaretlerine dayanabilir. Eş - Yakın Anlamlı Cümleler Eş veya yakın anlamlı cümleler, farklı sözcüklerle ifade edilse de anlam bakımından birbirine yakın ya da aynı olan cümlelerdir. Bu tür cümleler dilde anlatım çeşitliliği sağlar. Örnekler : Bu sabah kahvaltıyı dışarıda yaptım. Bugün kahvaltıyı evin dışında yapmayı tercih ettim. Anlamca Çelişen Cümleler Bir cümlede kullanılan ifadeler, birbirleriyle anlam bakımından çelişebilir. Bu tür cümlelerde anlam karmaşası olabilir. Çelişkili cümleler, genellikle dilin yanlış kullanılmasından kaynaklanır. Örnekler : Ben hiç sinemaya gitmem, ama bu hafta sonu gidip film izleyeceğim. O, çok çalışkan bir öğrenci, ama bir türlü başarılı olamıyor. Anlamlarına Göre Cümleler Cümleler, içerdiği anlam türlerine göre sınıflandırılabilir. Anlam bakımından cümlelerin çeşitli türleri vardır: Olumlu Cümleler : Bir durumu, durumu ya da düşünceyi onaylayan, doğrulayan cümlelerdir. Örnek : Bugün hava çok güzel. Olumsuz Cümleler : Bir durumu, durumu ya da düşünceyi reddeden veya olumsuz bir anlam taşıyan cümlelerdir. Örnek : Yemekte tuz yoktu. Soru Cümleleri : Bir soru sormak amacıyla kullanılan cümlelerdir. Bu cümleler genellikle soru eki alır. Örnek : Nereye gidiyorsun? Ünlem Cümleleri : Duygu ya da düşünceleri ifade eden, genellikle ünlem işaretiyle biten cümlelerdir. Örnek : Vay canına! Emir Cümleleri : Birine bir şey yapması için verilen buyruklar, istekler veya talimatlardır. Örnek : Kapıyı kapat. İçerdiği Duygu, Düşünce ve Duruma Göre Cümleler Cümleler, dilin farklı işlevlerine göre çeşitli duygu ve düşünceleri ifade edebilir. Bu tür cümleler aşağıdaki gibi gruplandırılabilir: Çıkarım : Bilgiye dayalı bir tahminde bulunmak. Örnek : Eğer o çok çalışıyorsa, başarılı olacaktır. Kanıksama : Sürekli tekrarlanan bir durumun olağan kabul edilmesidir. Örnek : Her sabah kahve içerim. Saptama : Bir durumu ya da durumu doğrulama amacı taşıyan cümlelerdir. Örnek : O, sınıfın en yüksek notunu aldı. Değerlendirme : Bir durumu değerlendirmek ya da bir yargıda bulunmaktır. Örnek : Bu çözüm oldukça mantıklı görünüyor. Yakınma - Sitem : Hoşnutsuzluk veya şikâyet ifade eden cümlelerdir. Örnek : Neden hep senin dediklerin oluyor? Pişmanlık : Geçmişte yapılan bir davranıştan dolayı duyulan üzüntüdür. Örnek : Keşke sana daha fazla zaman ayırsaydım. Ön Yargı : Bir durumu ya da kişiyi bilmeden önce yapılan değerlendirmedir. Örnek : O kadar sessiz ki, kesin bir şeyler planlıyor. Olasılık : Bir durumun olma ihtimali hakkında yapılan tahmindir. Örnek : Bu gece yağmur yağabilir. Varsayım : Bir durumun olma ihtimali üzerine yapılan varsayımdır. Örnek : Eğer erken gelirse, birlikte yemek yeriz. Tahmin : Gelecekle ilgili bir tahminde bulunmaktır. Örnek : Odanın penceresini açmış olmalı. Şaşırma : Beklenmedik bir durum karşısında duyulan hayret ifadesidir. Örnek : Gerçekten mi? Kuşku : Bir şeyin doğru olup olmadığı hakkında şüphe duymadır. Örnek : Bu kadar kısa sürede bitirmen imkansız. Uyarı : Bir duruma karşı dikkatli olunması gerektiğini ifade eder. Örnek : Dikkat et, yere su dökülmüş! Öneri : Bir çözüm ya da davranış hakkında fikir verme cümlesidir. Örnek : Hadi, biraz dışarıda yürüyüş yapalım. Anlam İlişkilerine Göre Cümleler Cümleler, içerdiği anlam ilişkilerine göre de sınıflandırılabilir: Neden - Sonuç (Gerekçe) İlişkisi : Bir durumun neden olduğu sonucu ifade eden cümlelerdir. Örnek : Yağmur yağdığı için maç iptal edildi. Amaç - Sonuç İlişkisi : Bir hedefe ulaşmak için yapılan bir eylemin sonucudur. Örnek : Daha sağlıklı olmak için spor yapıyorum. Koşul (Şart) Cümleleri : Bir eylemin yapılabilmesi için bir koşulun yerine getirilmesi gerektiğini belirten cümlelerdir. Örnek : Eğer sınavdan geçersem, tatile gideceğim. Anlatım Özelliklerine Göre Cümleler Anlatımda kullanılan yöntemler ve bakış açılarına göre cümleler sınıflandırılabilir: Öznel ve Nesnel Anlatım : Öznel anlatım, kişisel duygulara ve düşüncelere dayalıdır; nesnel anlatım ise gözlemler ve verilerle desteklenir. Tanım Cümleleri : Bir kavramın ya da nesnenin tanımını yapar. Örnek : Kitap, yazılı veya basılı olan bir eserdir. Karşılaştırma Cümleleri : İki veya daha fazla öğe arasında karşılaştırma yapar. Örnek : Ayşe, Elif’ten daha hızlı koşar. İçerik ve Üslup (Biçem) Bildiren Cümleler : Bir metnin tarzı ve içerik özellikleri hakkında bilgi verir. Örnek : Bu yazı çok edebi bir dil kullanarak yazılmıştır. Doğrudan Anlatım (Aktarma) Cümleleri: Bir kişinin söylediklerinin olduğu gibi aktarıldığı cümlelerdir. Örnek : "Bunu bana söyleme," dedi Ayşe. Dolaylı Anlatım (Aktarma) Cümleleri: Bir kişinin söylediklerinin, doğrudan aktarılmadan özetlendiği cümlelerdir. Örnek : Ayşe, bunu söylemememi istedi. Cümle Analizi (Cümle Değerlendirme) Cümlelerin anlamını anlamak için yapılan çözümleme ve değerlendirme işlemidir. Cümle, dil bilgisi kuralları ve anlam ilişkileri açısından incelenir. Cümlenin Yapısı Cümleler, yapılarına göre basit ve karmaşık olabilir. Basit cümle, tek bir yargı içerirken, karmaşık cümle birden fazla yargı içerir. Cümle Tamamlama ve Oluşturma Cümleyi tamamlamak ya da yeni cümleler oluşturmak, dil becerisini geliştiren çalışmalardır. Bu tür cümleler, dilin doğru ve etkili kullanımını artırır. Cümlede Anlam Tablosu Konu Açıklama Örnek Cümlenin Yorumu Cümlenin anlamının farklı şekillerde yorumlanması. Bu kitap çok faydalı.  (Farklı okurlar farklı yorumlar yapabilir.) Cümlenin İletisi Cümlede iletilen mesaj ya da anlam. Birlikte çok çalışmalıyız.  (Birlikte çalışma çağrısı.) Eş - Yakın Anlamlı Cümleler Anlamca yakın veya aynı olan cümleler. Köpeğim çok sevimli. / Benim köpeğim çok tatlı. Anlamca Çelişen Cümleler Cümlenin anlamının birbirini çelişen bir şekilde kullanılması. Sürekli geç kaldı, ama hiç geç kalmadığını iddia etti. Olumlu Cümleler Bir durumu doğrulayan ve onaylayan cümleler. Bugün çok güzel bir gün. Olumsuz Cümleler Bir durumu reddeden veya olumsuz bir anlam taşıyan cümleler. Ben sinemaya gitmem. Soru Cümleleri Bir soru soran ve soru ekiyle biten cümleler. Ne zaman geliyorsun? Emir Cümleleri Birine bir şey yapması için verilen buyruğa dayalı cümleler. Kapıyı kapat! Çıkarım Bir durumdan çıkarılan anlam veya tahmin. Eğer çok çalışıyorsa, başarıyı kazanır. Saptama Bir durumu ya da olguyu doğrulama amacı taşıyan cümleler. Hava bugün soğuk. Değerlendirme Bir durumu ya da nesneyi değer biçerek ifade etme. Bu proje gerçekten harika! Bu konu anlatımı ve tablo, Cümlede Anlam  başlığını kapsamlı bir şekilde açıklamaktadır. Konuyu pekiştirmek için testler kısmından Cümlede Anlam konu testini çözebilirsiniz.

konular böyle gelecek sdfdsf sdfdsfds dsfdfd dfdfdf