15) Anlatım Bozuklukları 1

Anlama Dayalı Anlatım Bozuklukları

Anlama dayalı anlatım bozuklukları, bir cümlede ya da paragrafta anlamın yanlış veya eksik bir şekilde aktarılmasından kaynaklanan sorunlardır. Bu bozukluklar dilin doğru ve açık bir şekilde kullanılmamasından meydana gelir. Aşağıda, bazı yaygın anlatım bozukluğu türleri ve örnekleri açıklanmıştır.

1. Gereksiz Ek ve Sözcük Kullanımı

Açıklama: Gereksiz ek ve sözcük kullanımı, cümlede anlamın karmaşık hale gelmesine ve gereksiz yere uzun cümleler kurulmasına yol açar.

Örnek:

• Yanlış: "Ben size kendi kendime bu konuyu anlatmaya çalıştım."

• Doğru: "Ben size bu konuyu anlatmaya çalıştım."

Açıklama: Burada "kendi kendime" ifadesi gereksizdir çünkü "anlatmaya çalıştım" yeterli bir ifade oluşturur.

2. Çelişen Sözcüklerin Bir Arada Kullanımı

Açıklama: Çelişen sözcüklerin bir arada kullanılması, cümlenin anlamını çelişkili hâle getirir.

Örnek:

• Yanlış: "Kısa uzun bir süre bekledik."

• Doğru: "Kısa bir süre bekledik."

Açıklama: "Kısa" ve "uzun" anlamca zıt sözcüklerdir ve bir arada kullanıldıklarında cümlenin anlamı çelişkili hale gelir.

3. Yanlış Ek ve Sözcük Kullanımı

Açıklama: Eklerin ve sözcüklerin yanlış bir şekilde kullanılması, anlamın bozulmasına yol açar.

Örnek:

• Yanlış: "Birçok kişiyle mülakat yapmamız gerekiyor."

• Doğru: "Birçok kişiyle görüşme yapmamız gerekiyor."

Açıklama: "Mülakat" kelimesi yanlış bir şekilde kullanılmıştır. Türkçede bu kelime, iş görüşmesi anlamında sıkça kullanılsa da burada "görüşme" daha doğru olur.

4. Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanımı

Açıklama: Cümledeki sözcüklerin yerli yerinde kullanılmaması anlamın yanlış anlaşılmasına sebep olur.

Örnek:

• Yanlış: "İstanbul'da çok güzel bir deniz var."

• Doğru: "Çok güzel bir deniz İstanbul'da var."

Açıklama: Cümlenin öznesi ve yüklemi yer değiştirdiği için anlamda bir belirsizlik oluşur. Doğru yerleştirme daha açık ve anlaşılır bir anlam verir.

5. Deyim-Atasözü Yanlışları

Açıklama: Deyim ya da atasözlerinin yanlış bir biçimde kullanılması anlatımı bozar.

Örnek:

• Yanlış: "Ayağını yorganına göre uzatmalısın."

• Doğru: "Ayağını yorganına göre uzat."

Açıklama: Bu atasözü doğru kullanılmamış; doğru biçimiyle "yorganına göre" kısmı daha açık olur.

6. Anlam Belirsizliği

Açıklama: Bir cümlede anlamın net olmaması, belirsizlik yaratır ve iletişimin bozulmasına yol açar.

Örnek:

• Yanlış: "Çalışmaları yaptığımdan dolayı çok mutluyum."

• Doğru: "Yaptığım çalışmalardan dolayı çok mutluyum."

Açıklama: "Çalışmaları yaptığımdan dolayı" ifadesi anlam belirsizliği yaratmaktadır çünkü hangi çalışmalardan bahsedildiği belli değildir.

7. Mantık Hataları

Açıklama: Mantık hataları, cümlenin anlamını hatalı bir şekilde sunar ve yanlış sonuçlara yol açar.

Örnek:

• Yanlış: "Hava soğuk olduğu için şort giydim."

• Doğru: "Hava sıcak olduğu için şort giydim."

Açıklama: Hava soğukken şort giymek mantıklı değildir. Bu yüzden anlamda bir mantık hatası oluşur.

Özet Tablo

Bu tablo, anlama dayalı anlatım bozukluklarıyla ilgili örnekleri ve açıklamaları içerir.

Bu konu anlatımı ve tablo, Anlatım Bozuklukları başlığını kapsamlı bir şekilde açıklamaktadır. Konuyu pekiştirmek için testler kısmından Anlatım Bozuklukları konu testini çözebilirsiniz.